Uciekająca Panna Młoda

Pamiętacie film z Julią Roberts, w którym bohaterka w ostatniej chwili uciekała swoim kolejnym narzeczonym sprzed ołtarza? Dlaczego ktoś, kto entuzjastycznie przygotowuje się do ślubu nagle w ostatniej chwili zmienia zdanie?

O tym za chwilę, na początek na pozór zupełnie inna historia. Moja koleżanka na ochotnika zgłosiła się do uświetnienia pewnej imprezy skokiem spadochronowym. Bardzo zabiegała, żeby się znaleźć wśród szczęśliwców, którzy pod okiem komandosów będą mogli poszybować ze spadochronem. Kiedy została wybrana, była zachwycona. W tym stanie znajdowała się aż do momentu kiedy samolot był już w górze, a ona stała w otwartych drzwiach. Wtedy poczuła, że panicznie się boi i za nic w świecie nie wyskoczy. Dopiero stanowcza pomoc ze strony sześciu komandosów spowodowała, że skok doszedł do skutku. Ale co to ma wspólnego z ucieczką sprzed ołtarza?

Jednym z możliwych wytłumaczeń ucieczki sprzed ołtarza i nagłej zmiany zdania w sprawie skoku ze spadochronem jest konflikt motywacji, a dokładnie rzecz biorąc szczególny rodzaj konfliktu nazwany przez psychologa Kurta Lewina konfliktem dążenie-unikanie. Kiedy pewna możliwość decyzyjna wywołuje jednocześnie pozytywne i negatywne uczucia pojawia się konflikt. Decyzja może dotyczyć tego czy wyjść za mąż, albo czy rzucić się z wysokości kilkuset metrów z małym plecaczkiem, w którym podobno jest spadochron. To właśnie dynamika tego konfliktu decyduje o zachowaniu, które na pierwszy rzut oka wydaje się niewytłumaczalne. Dlaczego więc niektóre kobiety z szaleńczym okrzykiem uciekają sprzed ołtarza, jak w finałowej scenie filmu "Absolwent", a inne z szaleńczym okrzykiem rzucają się z samolotu?

Psychologowie J. Dollard i N. Miller, badający występowanie konfliktu dążenie-unikanie ustalili, że kiedy cel wzbudza jednocześnie pozytywne i negatywne uczucia, to w miarę zbliżania się do niego:

1. rośnie zarówno siła dążenia i unikania
2. szybciej rośnie siła unikania niż dążenia.

Wracając do uciekającej Panny Młodej, jeśli ma ambiwalentne odczucia wobec wychodzenia za mąż, to w miarę zbliżania się wyznaczonej daty, pozytywne i negatywne uczucia będą się nasilać. Z tym, że negatywne będą się nasilać szybciej. Wtedy Panna Młoda, która z przyjemnością mierzy suknie, wybiera weselne menu i spędza godziny na czytaniu artykułów w portalach ślubnych, tuż przed ołtarzem z zaskoczeniem stwierdzi, że minusy jednak przeważają i nie zrobi tego za nic w świecie. Jeśli wśród gości nie będzie akurat sześciu komandosów, ślub może nie dojść do skutku.

A jak psychologia tłumaczy notoryczne uciekinierki, właśnie takie jak Panna Młoda grana przez Julię Roberts? Raz można się rozmyślić, ale żeby tak trzy albo cztery razy? Philip Zimbardo w książce "Psychologia i życie" podaje zgodne z obserwacjami Dollarda i Millera wytłumaczenie. Kiedy do ślubu jest jeszcze daleko, narzeczona, która jednocześnie go pragnie i trochę się go obawia, będzie z radością przygotowywać się do ceremonii. W miarę zbliżania się daty ślubu, wątpliwości będą rosły szybciej niż pragnienie małżeństwa. W miarę ich narastania narzeczona może jakiś czas bić się z myślami, zwlekać z odwołaniem ślubu, martwić się zawodem jaki sprawi rodzinie. W końcu wątpliwości przeważą i w ostatniej chwili odwoła całą uroczystość. Wtedy jednak narzeczona znajdzie się znowu w punkcie wyjścia - perspektywa ślubu stanie się odległa, a plusy znów wyraźniejsze niż minusy, więc historia może się powtórzyć. Oczywiście, jeśli narzeczony się odważy.

Decyzja o zawarciu małżeństwa jest dobrym przykładem zdarzenia, które może wywoływać sprzeczne uczucia. Pozytywne strony zawarcia małżeństwa są dla Ciebie czytelniczko znane, jeśli zdecydowałaś się odwiedzić naszą stronę. Jednak mimo że kochasz osobę, którą zamierzasz poślubić, to możesz mieć wątpliwości. Zmiana stanu cywilnego, bez względu na uczucie do przyszłego męża, może być powodem obaw. Od tej pory stajemy się współodpowiedzialni za zachowania współmałżonka, na przykład finansowe (kiedy zrobi debet na wspólnym koncie) albo towarzyskie (kiedy on popełni gafę i obydwojga was już więcej nie zaproszą). Poza tym, "w pakiecie" z kochaną osobą dostajemy też jej rodzinę, którą nie zawsze łatwo polubić.

Nawet niewielkie wątpliwości, których nie uda się rozwiać przed ślubem, mogą szybko urosnąć i sprawić, że w ostatniej chwili zmienimy zdanie wprawiając wszystkich, a szczególnie narzeczonego w osłupienie. Warto wcześniej zatroszczyć się o swoje dobre samopoczucie, spokojnie rozważyć wszystkie za i przeciw i nie pozwolić żeby te ostatnie zwyciężyły.

SH